In dit arbeidsmarktonderzoek zijn resultaten in de elektrotechnische detailhandel (etd) vergeleken met de ontwikkelingen op de gehele Nederlandse arbeidsmarkt. Daarnaast is de instroom van leerlingen die een opleiding volgen in de detailhandel ook onderzocht.

Daling aantal werknemers

Op de Nederlandse arbeidsmarkt is vanaf 2008 de werkzame beroepsbevolking afgenomen. In de periode
2008 tot 2010 daalde de werkzame beroepsbevolking met 1,9%. In de etd zette de daling van het aantal werknemers een jaar eerder in. In de periode 2007 – 2010 daalde het aantal werknemers met 10%. Deze daling begon dus eerder en was groter dan de daling op de Nederlandse arbeidsmarkt. Het aandeel van de etd op de arbeidsmarkt is daarmee afgenomen.

Verhouding man/vrouw en leeftijdsopbouw verschilt

Op de Nederlandse arbeidsmarkt is de man/vrouw verhouding inmiddels bijna gelijk: 54% is man en 46% is vrouw. Het aandeel vrouwen stijgt nog steeds, in de afgelopen vier jaar met 1,6%. Wel werken vrouwen opvallend minder uren. In de etd is de overgrote meerderheid van de werknemers man, in 2008 is dit bijna 80%. Tegenover elke vrouwelijke werknemer in de etd  zijn er 3,5 mannelijke werknemers. Ook in de leeftijdsverdeling zien we een verschil tussen de etd en Nederlandse arbeidsmarkt. In de etd zijn werknemers een stuk jonger vergeleken met het gemiddelde in Nederland. In de etd is ongeveer 40% van de werknemers jonger dan 25 jaar, in Nederland is dit ongeveer 11%. In Nederland zijn 38% van de werknemers tussen de 45 en 65 jaar, terwijl dit in de etd slechts 17% is.

Meer deeltijdbanen, minder flexibele contracten

Meer dan de helft (53%) van de werknemers in de etd werkt voltijds. In Nederland doet 60% van de werknemers dit. Flexibele contracten (uitzendcontracten en tijdelijke contracten) komen in de etd beperkt voor, ongeveer 5% van de werknemers werkt op basis van zo’n contract. Op basis van een ruimere definitie, heeft in Nederland bijna 10 % van de werkzame beroepsbevolking een flexibel contract (uitzendkrachten, oproepkrachten en overige flexibele werknemers).

In de etd is 11% van de werknemers van niet-westerse afkomst. Dit is een toename ten opzichte van 2005 toen dit aandeel 8% bedroeg. In Nederland heeft iets meer dan 9% van de werknemers een niet-westerse achtergrond. Dit is een lichte stijging ten opzichte van 2005.

Groei aantal werkgevers daalt

Het aantal vestigingen in de etd is de afgelopen 4 jaar afgenomen met 6,5%. De grootste afname heeft plaatsgevonden in het midden en het westen van het land. In Nederland daalde het aantal detailhandelsvestigingen met iets meer dan 1%.

Scholing

Ongeveer 60 procent van de jongeren gaat naar het vmbo. Voor de detailhandel is vooral de sector economie relevant. Het aantal leerlingen in deze sector is de laatste jaren gedaald. Tussen 2006 en 2010 is het aantal vmbo leerlingen in de sector economie afgenomen met 26% tot 28.363 leerlingen.
In 2010 waren er 36.004 leerlingen in het mbo die een detailhandelopleiding volgde. Ten opzichte van 2006 is het totaal aantal deelnemers aan detailhandelsopleidingen afgenomen met 6,5%. Binnen opleidingen voor de detailhandel is er een gelijke verdeling tussen mannen en vrouwen. Het grootste deel van de deelnemers dat een opleiding volgt in de detailhandel is jonger dan 21 jaar. Een derde van het totaal aantal leerlingen is van allochtone afkomst. Bijna één op de drie deelnemers (30 procent) aan de detailhandelsopleidingen kiest voor de opleiding voor Verkoper detailhandel (niveau 2).
Binnen het hbo is de opleiding Small Business & Retail Management de enige opleiding die specifiek op de detailhandel is gericht. In het jaar 2010/2011 volgden 5.393 leerlingen deze opleiding. Tussen 2006 en 2010 is het aantal studenten toegenomen met 12%.

Samenvatting

Uit de analyse van beschikbare arbeidsmarktgegevens in de etd ten opzichte van Nederland komen de volgende conclusies als meest opvallend naar voren:

• De daling van de werkgelegenheid in Nederland heeft een jaar later ingezet dan in de etd. Ook was de daling van de werkgelegenheid in Nederland in deze periode veel minder dan in de etd (-1,9% respectievelijk -10%).
• De leeftijdsopbouw in de etd is erg jong ten opzichte van de Nederlandse arbeidsmarkt: In de etd is 65% van de werknemers onder de 35 jaar. Op de Nederlandse arbeidsmarkt is dit precies andersom: bijna 65% van de werknemers is boven de 35 jaar.
• In de etd is 80% van de werknemers man, in Nederland is het aandeel werkende mannen en vrouwen bijna gelijk (54% respectievelijk 46%).
• Het aandeel niet-westerse allochtonen in de etd is iets hoger dan op de Nederlandse arbeidsmarkt (11% respectievelijk 9%).
• Op de Nederlandse arbeidsmarkt heeft tweemaal zoveel werknemers een flexibel contract als in de etd (bijna 10% tegenover 5%).
• In de etd heeft iets meer dan de helft van de werknemers een voltijdscontract. In Nederland is dit 60%.
• In de periode 2007 – 2010 is het  aantal vestigingen in de etd afgenomen met 6,5%. In Nederland is het aantal detailhandelsvestigingen afgenomen met iets meer dan 1%.
• In het vmbo en mbo is sprake van een afname van het aantal leerlingen dat een opleiding in de richting economie/detailhandel volgt. In het hbo stijgt het aantal leerlingen dat een opleiding in de detailhandel volgt. Aangezien het aantal hbo leerlingen veel lager ligt dan het aantal leerlingen in het mbo en vmbo is het totaal aantal leerlingen die een opleiding in de richting detailhandel volgt per saldo flink afgenomen.

Bekijk hier de volledige update

In het eerste arbeidsmarktonderzoek presenteren we de meest opvallendste resultaten van de elektrotechnische detailhandel (etd). Het opleidings- en ontwikkelingsfonds voor de elektrotechnische detailhandel (OFED) voert in opdracht van sociale partners dit onderzoek uit om de sector te ondersteunen bij het versterken van de positie op de arbeidsmarkt.

Daling aantal werknemers

In de periode 2007 – 2010 is het aantal werknemers in de sector met 10% afgenomen. De grootste afname is in het westen van Nederland. In 2007 is bijna 60% van het totaal aantal werknemers in de sector daar werkzaam. In 2010 is dit bijna 41%. Het gemiddeld aantal werknemers dat bij een werkgever werkzaam was, bedroeg in 2007 8,8 en in 2010 8,4.*

De meeste werknemers in de etd, ruim 63%, werken bij werkgevers die 50 of meer werknemers in dienst hebben. Dat neemt niet weg dat ook bij de kleinere werkgevers (20 tot werknemers) een belangrijk deel van de werkgelegenheid is te vinden. Bij deze groep werkt bijna een kwart van het aantal werknemers in de sector. In de periode 2007 – 2010 is dit aandeel ligt gestegen.

Meerderheid werknemers is man

Bijna 80% van de werknemers in de etd is man. Tegenover elke vrouwelijke werknemer in de etd zijn er 3,5 mannelijke werknemers. De sector wijkt hiermee af van de totale detailhandel waar een kleine 40% werknemers man is. Ook in de leeftijdsverdeling is er een verschil tussen de etd en de totale detailhandel. In de etd is ongeveer 40% van de werknemers jonger dan 25 jaar, in de totale detailhandel is dat bijna de helft. Een kwart van de werknemers in de etd is tussen de 26 en 35 jaar oud, in de totale detailhandel is dit iets meer dan 15%.

Voltijdscontract is de norm

Meer dan de helft (53%) van de werknemers in de etd werkt voltijds. In de totale detailhandel is dit iets meer dan 20% van de werknemers, daar heeft ruim 60% het deeltijdcontract, de norm. Flexibele contracten (uitzendcontracten en tijdelijke contracten) komen in de etd beperkt voor, ongeveer 5% van de werknemers werkt op basis van zo’n contract.

In de etd is 11% van de werknemers van niet-westerse afkomst. Dit is een toename ten opzichte van 2005 toen dit aandeel 8% bedroeg. Voor wat betreft de diversiteit scoort de sector beter dan de totale detailhandel waar 7% van de werknemers van niet-westerse afkomst is.

Ook aantal werkgevers neemt af

Het aantal vestigingen in de etd is de afgelopen 4 jaar afgenomen met 6,5%. De grootste afname heeft plaatsgevonden in het midden en het westen van het land.

Evenals de daling van het aantal werknemers, is deze afname groot, in vergelijking met de totale detailhandel. In de totale detailhandel daalde het aantal vestigingen volgens het CBS met iets meer dan 1%.

Het overgrote deel van de werkgevers, in de totale detailhandel, is relatief klein. Bijna 88% heeft minder dan 10 werknemers in dienst. Bij ruim 12% werken dus meer dan 10 werknemers. Voor de detailhandel, in het geheel bedragen deze percentages, respectievelijk 94% en 6%.

Samen met de pensioenuitvoerder TKP is de arbeidsmarktanalyse over het kalender jaar 2016 uitgevoerd. In de sector zijn 1.531 bedrijven met 24.671 pensioenverzekerde werknemers. Waarvan 32% in west Nederland zijn gevestigd. Van alle bedrijven zijn 26% gespecialiseerd in wit- en bruingoed.